Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (VINATOM) và Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đã có lịch sử hợp tác nghiên cứu lâu dài. Đặc biệt, hợp tác trong lĩnh vực nghiên cứu nước và môi trường là lĩnh vực nghiên cứu được ưu tiên trong thời gian gần đây, thể hiện qua việc hình thành Trung tâm hợp tác VINATOM-IAEA về nước và môi trường. Một trong những kết quả nổi bật, thể hiện tính hiệu quả của hợp tác giữa VINATOM và IAEA trong nghiên cứu nước và môi trường là công bố gần đây trên tạp chí thuộc hệ thống Nature của nhóm nghiên cứu gồm TS. Ioannis Matiatos, GS. Leonard Wassenaar (IAEA) và TS. Trịnh Anh Đức (phụ trách kỹ thuật của Trung tâm hợp tác VINATOM-IAEA). Công bố này có tên: Bộ cơ sở dữ liệu toàn cầu về thành phần đồng vị nitrat trong các con sông và các tầng chứa nước lân cận cho thấy sự phân tầng nitơ hoạt động.
Tóm tắt công bố: Việc khắc phục ô nhiễm nitrate (sản phẩm của quá trình đô thị hóa, hoạt động công nghiệp và canh tác nông nghiệp) trên các con sông và tầng chứa nước trên Trái đất bị cản trở bởi các quá trình sinh hóa tích lũy và các nguồn nitơ. Đồng vị (δ15N, δ18O) giúp đánh giá một cách chính xác chu trình nitơ (N) – chuyển hóa của nitrate (NO3−) trong môi trường nước. Nghiên cứu này đã tổng hợp dữ liệu đồng vị nitrat (n = ~ 5200) cho các con sông toàn cầu và các tầng chứa nước nông cho các mô hình và quy trình chung. Một phần bộ cơ sở dữ liệu này được thực hiện bởi nhóm nghiên cứu đồng vị tại VINATOM và các đối tác – cơ quan nghiên cứu tại Việt Nam. Các kết quả cho thấy các sông có NO3− trung bình thấp hơn (0,3 ± 0,2 mg L − 1, n = 2902) so với các tầng chứa nước (5,5 ± 5,1 mg L − 1, n = 2291) và giá trị δ15N thấp hơn một chút (+7,1 ± 3,8 ‰, n = 2902 so với +7,7 ± 4,5 ‰, n = 2291), nhưng không thể phân biệt được trong δ18O (+2,3 ± 6,2 ‰, n = 2790 so với +2,3 ± 5,4 ‰, n = 2235). Thành phần đồng vị của NO3− có tương quan với nhiệt độ nước cho thấy sự phân tầng N tăng cường ở vùng khí hậu ấm hơn. Các phân tích theo mùa cho thấy giá trị δ15N và δ18O cao hơn vào mùa đông, cho thấy các tín hiệu nguồn N liên quan đến chất thải được lưu giữ tốt hơn trong các mùa lạnh. Các xét nghiệm đồng vị về sự biến đổi sinh hóa nitrat là chìa khóa để hiểu về ô nhiễm nitrat và cung cấp thông tin về các chiến lược quản lý đất đai và nông nghiệp có lợi.
Chi tiết về công bố trên xin xem tại đây: (nhấn vào ảnh)
